Zanim sięgniemy po krem z filtrem, warto zadać sobie pytanie: kiedy i po co go używamy? W ostatnich latach ochrona przeciwsłoneczna zyskała ogromną popularność. Jednocześnie coraz więcej osób szuka bardziej zrównoważonego podejścia – takiego, które łączy troskę o skórę z czerpaniem korzyści z ekspozycji na światło.
W tym artykule przyglądamy się bliżej temu, czym jest SPF i w jakich sytuacjach warto po niego sięgać.
Czym jest SPF i jak działa?
SPF (Sun Protection Factor) to wskaźnik ochrony skóry przed promieniowaniem UVB – odpowiedzialnym za rumień, poparzenia i część procesów nowotworowych. W praktyce SPF określa, ile razy dłużej skóra chroniona kremem potrzebuje na wywołanie zaczerwienienia w porównaniu do skóry niechronionej.
- SPF 15 blokuje ok. 93% UVB,
- SPF 30 blokuje ok. 97% UVB,
- SPF 50 blokuje ok. 98% UVB,
- SPF 100 blokuje ok. 99% UVB
Różnice wydają się niewielkie, ale przy długiej lub intensywnej ekspozycji robią ogromną różnicę.
Co ważne: skala SPF nie rośnie liniowo! SPF 30 nie chroni dwa razy skuteczniej niż SPF 15 – różnica między nimi to tylko kilka % w absorpcji UVB, ale istotna w długiej ekspozycji.
Jak testuje się SPF?
SPF jest określany na podstawie testów laboratoryjnych, w których skóra ochotników jest wystawiana na promieniowanie UV.
Podstawowym pomiarem jest tzw. Minimalna Dawka Rumieniowa (MED) – ilość promieniowania UV potrzebna do wywołania ledwo zauważalnego zaczerwienienia skóry (rumienia).
Skąd się wziął SPF? Krótka historia wskaźnika
Wskaźnik SPF został opracowany przez austriackiego chemika Franza Greitera w 1962 roku. Greiter zaproponował naukowy sposób wyrażania skuteczności ochrony przed słońcem, który później ustandaryzowano w testach i zapisano w normach takich jak ISO 24444 (UE) czy dokumentach FDA (USA).
Jak chronili się nasi przodkowie?
Zanim wynaleziono kremy z filtrami, ludzie chronili się przed słońcem za pomocą:
- odzieży zakrywającej ciało – długie, lekkie tkaniny w jasnych kolorach,
- nakryć głowy – chusty, turbany, kapelusze,
- naturalnych substancji ochronnych: glinki, oleje roślinne, pasta z sandałowca,
- rytmu dnia – unikania słońca w południe, siesty,
- adaptacji sezonowej – stopniowego przyzwyczajania skóry do światła słonecznego.
To tradycyjne podejście pokazuje, że zrównoważony kontakt ze słońcem może być naturalną częścią stylu życia.
Kiedy stosować SPF?
Nie zawsze potrzebujesz kremu z filtrem. Zgodnie z zaleceniami ekspertów, takich jak dr Michael Holick, najpierw warto umożliwić skórze naturalną syntezę witaminy D, a dopiero później sięgnąć po ochronę przeciwsłoneczną. Zaleca się odsłanianie większych powierzchni ciała (np. nóg i rąk) bez SPF, zachowując zdrowy umiar – bez doprowadzania do oparzeń. Twarz, uszy czy dłonie można chronić wcześniej.
Badania pokazują, że u osób z niskim ryzykiem raka skóry, ochrona nie jest konieczna przy krótkich ekspozycjach, nawet gdy UV Index przekracza 3 (Prof. Rachel Neale i inni). Warto jednak chronić się, jeśli planujemy dłuższy pobyt na słońcu lub jeśli nasz fototyp jest bardzo jasny.
Jak poprawnie stosować SPF?
Aby uzyskać deklarowaną ochronę:
- należy aplikować ok. 2 mg/cm² skóry,
- powtarzać aplikację co 2 godziny, a także po kąpieli, spoceniu się lub wytarciu skóry.
Polecamy zapytać eksperta – lekarza dermatologa jaki SPF wybrać – które marki są najkorzystniejsze dla Twojej skóry. Warto zainwestować w dobry jakościowo krem.
SPF a solarium
W przypadku solarium, ekspozycja trwa krótko i jest dostosowana do fototypu skóry, dlatego stosowanie SPF jako ochrony całego ciała nie ma praktycznego uzasadnienia. Stosuje się za to profesjonalne kosmetyki do opalania w solarium.
Wyjątkiem są wrażliwe partie ciała, które warto zabezpieczać punktowo, np. za pomocą sztyftów SPF 50+:
- znamiona i pieprzyki,
- tatuaże,
- blizny i przebarwienia,
- usta
Światło z uważnością. Kiedy skóra potrzebuje wsparcia?
Umiarkowana ekspozycja na słońce – ta bez filtra – wspiera syntezę witaminy D, rytm dobowy i dobre samopoczucie. Zastosuj SPF, gdy:
- planujesz długotrwałą ekspozycję – koniecznie sprawdź wtedy aktualny index UV,
- masz jasny fototyp wg skali Fitzpatricka (sprawdź swój fototyp tutaj),
- nie masz możliwości zastosowania ochrony fizycznej.
Szczególnie wrażliwe miejsca:
- uszy, nos, kark,
- ramiona, łopatki, dekolt,
- usta, czubek głowy,
- grzbiety dłoni i stóp,
- tatuaże, zmiany skórne.
Alternatywnie:
- odzież z UPF (Ultraviolet Protection Factor) 30–50+,
- kapelusz z szerokim rondem,
- parasol UV lub cień.
To nie filtr zapewnia bezpieczeństwo, lecz świadomość. Krem z filtrem to narzędzie wspierające – przydatne wtedy, gdy jest naprawdę potrzebne, ale nie zastąpi świadomego i dobrze przemyślanego kontaktu ze słońcem. W Sunforlife promujemy równowagę: korzystaj z dobrodziejstw światła słonecznego, gdy to możliwe, a po ochronę sięgaj uważnie – przy większej ekspozycji, dla wrażliwych obszarów skóry lub wtedy, gdy inne formy ochrony nie są dostępne.
Źródła – czytaj więcej:
ISO 24444:2019: Cosmetics — Sun protection test methods — In vivo determination of the sun protection factor (SPF), https://www.iso.org/standard/72250.html
Drissi M, Carr E, Housewright C. Sunscreen: a brief walk through history. Proc (Bayl Univ Med Cent). 2021 Sep
Regulacje dot. Sunscreen products – European Commission: https://single-market-economy.ec.europa.eu/sectors/cosmetics/cosmetic-products-specific-topics/sunscreen-products_en, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32006H0647
Harvard Health, The science of sunscreen, 2021 https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/the-science-of-sunscreen
CNN USA, Only one-quarter of sunscreens on store shelves are safe and effective, new report, 2025, https://edition.cnn.com/2025/05/20/health/2025-safest-sunscreens-wellness
Stanford Medicine, Sunscreen fact and fiction: What the science says, 2025: https://med.stanford.edu/news/insights/2025/06/sunscreen-science.html
GrassrootsHealth / wywiad z dr. Michaelem Holickiem, 2022 oraz opracowanie: Beyond Vitamin D Production — How Sensible Sun Exposure Supports Overall Health, Joseph Mercola, 2025
The Guardian, 2024: https://www.theguardian.com/australia-news/2024/feb/13/australias-sun-safety-guidelines-updated-to-take-account-of-diverse-skin-types?
