Słońce – niedoceniane lekarstwo? Fakty o opalaniu według szwedzkich naukowców

Co mówią badania?

Zespół naukowców ze Szwecji, kierowany przez dr. Pelle Lindqvista i dr Elisabeth Epstein, analizował dane ponad 30 000 kobiet przez ponad 20 lat. To jedno z największych badań dotyczących wpływu promieniowania słonecznego na zdrowie. Wyniki? Zaskakujące.

Fakty o opalaniu – mało słońca, więcej chorób:

Kobiety, które unikały słońca, miały znacznie wyższe ryzyko przedwczesnej śmierci. Głównymi przyczynami były choroby układu krążenia, cukrzyca typu 2, nadciśnienie, zakrzepica i inne choroby niezwiązane z rakiem.

W niektórych przypadkach ryzyko śmierci było nawet dwukrotnie wyższe niż u kobiet, które regularnie przebywały na słońcu. Co więcej, kobiety niepalące, ale unikające słońca, miały podobne ryzyko śmierci jak palaczki opalające się codziennie.

Dlaczego słońce jest zdrowe w rozsądnych dawkach?

Najczęściej mówi się o witaminie D, która powstaje w skórze pod wpływem promieniowania UVB. Jednak to nie wszystko. Słońce:

• wpływa na obniżenie ciśnienia krwi poprzez aktywację tlenku azotu,
• poprawia metabolizm glukozy i zmniejsza ryzyko cukrzycy,
• reguluje układ odpornościowy i rytm dobowy (melatonina),
• może działać przeciwzapalnie.

To oznacza, że korzyści zdrowotne wynikające z ekspozycji na słońce są znacznie szersze niż tylko produkcja witaminy D.

A co z rakiem skóry?

Promieniowanie UV rzeczywiście zwiększa ryzyko czerniaka i innych nowotworów skóry. Szczególnie narażone są osoby o bardzo jasnej karnacji. Jednak… kobiety z największą ekspozycją na słońce, które zachorowały na raka skóry, miały lepsze rokowania i rzadziej umierały z powodu choroby.

W praktyce oznacza to, że słońce – choć zwiększa ryzyko zachorowania – może jednocześnie poprawiać przeżywalność.

Kremy z filtrem – nie zawsze chronią

Badanie wykazało, że osoby używające kremów z filtrem po to, by dłużej przebywać na słońcu, były bardziej narażone na czerniaka – nawet ośmiokrotnie. Prawdopodobnie dlatego, że kremy dają fałszywe poczucie bezpieczeństwa i prowadzą do nadmiernego opalania.

Wniosek? Filtry przeciwsłoneczne warto stosować, ale nie po to, by się opalać dłużej.

Jasna skóra – więcej ryzyka, ale też przewaga?

Osoby z bardzo jasną cerą, rudymi włosami czy piegami mają większe ryzyko raka skóry. Osoby o jasnej karnacji syntetyzują witaminę D szybciej, więc potrzebują krótszego kontaktu ze słońcem niż osoby o ciemniejszej skórze. Autorzy sugerują, że indywidualna reakcja skóry powinna być podstawą doboru czasu ekspozycji.

Jak bezpiecznie korzystać ze słońca?

Zamiast unikać słońca całkowicie, warto podejść do niego rozsądnie:

• wystawiaj się na słońce codziennie, przez 10-15 minut – pory dnia w zależności od położenia geograficznego.
• nie używaj kremów z filtrem podczas krótkiego przebywania na słońcu,
• unikaj poparzeń – to one są najbardziej niebezpieczne,
• osoby o jasnej skórze potrzebują krótszej ekspozycji niż osoby ciemniejsze.

Podsumowanie

Słońce to nie tylko zagrożenie – to także naturalne źródło zdrowia, które wpływa na długość życia, ryzyko wielu chorób i ogólną kondycję organizmu. Unikanie słońca w naszym klimacie może przynieść więcej szkody niż pożytku.

„Unikanie słońca może być bardziej szkodliwe niż palenie papierosów.” — tak mówią wyniki szwedzkiego badania.

Zamiast więc całkowitej ochrony – czas na rozsądną ekspozycję. Wystarczy zdrowy, codzienny kontakt ze światłem: spacer w koszulce z krótkim rękawem, posiłek na balkonie czy kilkanaście minut pracy w ogrodzie. To proste codzienne czynności, które – jak pokazują badania – mogą wydłużyć życie i poprawić jego jakość.