Więcej słońca, dłuższe życie? Badania z Wielkiej Brytanii rzucają nowe światło na wpływ promieni UV na śmiertelność
Przez lata ostrzegano nas przed nadmiernym wystawianiem się na słońce i korzystaniem z solarium. Organizacje zdrowotne podkreślały ryzyko raka skóry i starzenia się skóry pod wpływem promieni UV. Czy na pewno słusznie?
Badania opublikowane w „Health & Place” (2024) rzucają nowe światło na tę kwestię i sugerują, że ekspozycja na słońce ma także pozytywne skutki zdrowotne, wpływając na długowieczność.
Więcej słońca, mniej zgonów? Wyniki badania UK Biobank – przeanalizowano próbę prawie 400 tys. osób
Analiza danych z ogromnej próby ponad 400 000 osób pochodzących z UK Biobank – jednego z największych zbiorów informacji zdrowotnych na świecie – wykazała, że osoby, które częściej korzystały z solarium oraz mieszkały w miejscach o wyższym rocznym nasłonecznieniu, miały znacząco niższe wskaźniki śmiertelności – zarówno ogólnej, jak i z powodu chorób sercowo-naczyniowych oraz nowotworów.
Co ciekawe, wyniki były podobne niezależnie od źródła ekspozycji na promienie UV – zarówno naturalne światło słoneczne, jak i korzystanie z solarium były związane z dłuższym życiem.
Kluczowe liczby: ile można zyskać?
Użytkownicy solarium mieli:
- o 23% niższe ryzyko śmierci z powodu chorób serca,
- o 14% niższe ryzyko śmierci z powodu nowotworów,
- o 12% niższe ryzyko zgonu z innych przyczyn chorobowych (niezwiązanych z chorobami serca i nowotworami).
Podobne efekty zaobserwowano u osób mieszkających w bardziej słonecznych regionach Wielkiej Brytanii, gdzie roczna średnia ekspozycja na promieniowanie UV była wyższa. Osoby te miały o 12% niższe ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny i 19% niższe ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia.
Dodatkowo, naukowcy wyliczyli, że osoby mieszkające w mniej nasłonecznionych miejscach (np. w Glasgow) traciły średnio 26 dni życia więcej w porównaniu do tych z bardziej słonecznych regionów (np. w Kornwalii).
Słońce to coś więcej niż witamina D
Przez długi czas uważano, że kluczową rolę w zdrowotnych korzyściach ekspozycji na słońce odgrywa witamina D, która jest syntetyzowana w skórze pod wpływem promieni UVB. Niski poziom witaminy D był wielokrotnie wiązany z większym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów.
Jednak nowe badania sugerują, że sama witamina D może nie być jedynym czynnikiem odpowiedzialnym za pozytywne skutki promieni UV.
Co jeszcze może działać?
- Tlenek azotu (NO) – uwalniany w skórze pod wpływem promieniowania UVA, działa rozszerzająco na naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi, co może redukować ryzyko udaru i zawału serca.
- Redukcja stanów zapalnych – promienie UVA mogą hamować aktywność NLRP3, czynnika związanego z przewlekłymi stanami zapalnymi, które sprzyjają cukrzycy, miażdżycy i innym chorobom przewlekłym.
To oznacza, że korzyści z ekspozycji na światło słoneczne mogą być znacznie szersze niż tylko wpływ na poziom witaminy D.
Czy to oznacza, że mamy się nie bać słońca?
Nie chodzi o to, by ignorować ryzyko raka skóry i promować niekontrolowane opalanie się. Kluczowe jest mądre korzystanie ze słońca, unikanie poparzeń i ekspozycja w umiarkowanych ilościach.
Badanie pokazało, że osoby z większą ekspozycją na UV nie miały wyższego ryzyka śmierci z powodu czerniaka. Co więcej, osoby z wyższym poziomem witaminy D miały lepsze rokowania w przypadku tego nowotworu.
Wyniki te wskazują, że w krajach o niskim nasłonecznieniu, potencjalne korzyści zdrowotne mogą przewyższać ryzyko.
Czy pora zmienić oficjalne zalecenia?
Dotychczasowe rekomendacje zdrowotne skupiają się głównie na ochronie przed nowotworami skóry, jednak rośnie liczba dowodów wskazujących, że zbyt restrykcyjne unikanie słońca może skracać życie. Może zamiast mówić tylko „unikaj słońca”, warto zastanowić się, jak korzystać z niego bezpiecznie?
Słońce jako sprzymierzeniec zdrowia
Ekspozycja na promieniowanie UV może obniżać ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów.
Nie tylko witamina D, ale także tlenek azotu i inne mechanizmy mogą odpowiadać za korzyści zdrowotne związane ze słońcem.
Kluczowe jest mądre korzystanie ze słońca – umiarkowana ekspozycja bez poparzeń może przynosić korzyści zdrowotne.
Potrzebna jest nowa debata na temat zaleceń zdrowotnych dotyczących unikania słońca, zwłaszcza w krajach o niskim nasłonecznieniu.
Czy to czas na zmianę podejścia do ekspozycji na słońce?
Źródło: Stevenson AC, Clemens T, Pairo-Castineira E, Webb DJ, Weller RB, Dibben C. Higher ultraviolet light exposure is associated with lower mortality: An analysis of data from the UK biobank cohort study. Health Place. 2024 Aug 1;89:103328. doi: 10.1016/j.healthplace.2024.103328. Epub ahead of print. PMID: 39094281. https://www.pure.ed.ac.uk/ws/portalfiles/portal/460358814/1-s2.0-S1353829224001564-main.pdf
