Coraz częściej mówi się o technologiach mających na celu ograniczenie światła słonecznego docierającego do Ziemi. Ale czy manipulowanie atmosferą to naprawdę sposób na ratowanie klimatu?
Najnowsze doniesienia naukowe pokazują, że blokowanie słońca może poważnie zagrażać naszemu zdrowiu i ekosystemom. Dowiedz się, czym jest geoinżynieria słoneczna, jakie niesie ryzyko i dlaczego coraz więcej ekspertów bije na alarm.
Oryginalnie opublikowano na stronie: grassrootshealth.net
Kluczowe punkty
- Nowe badania pokazują, że blokowanie światła słonecznego – jak to testowane obecnie w Wielkiej Brytanii i innych krajach – może poważnie zaszkodzić naszemu zdrowiu.
- Światło słoneczne pomaga zapobiegać chorobom takim jak nowotwory, cukrzyca czy schorzenia serca.
- Rozpylanie cząstek w atmosferze w celu przyciemnienia słońca może wydawać się szybkim rozwiązaniem problemu klimatycznego – ale wiąże się z poważnym ryzykiem dla zdrowia i środowiska.
- Bez jasnych globalnych regulacji ten niebezpieczny eksperyment postępuje w błyskawicznym tempie.
Orthomolecular Medicine News Service, 31 maja 2025 – Brytyjscy naukowcy zamierzają rozpocząć terenowe testy geoinżynieryjnych eksperymentów w ramach rządowego programu o wartości 50 milionów funtów. Według różnych doniesień, eksperymenty mające na celu przyciemnienie światła słonecznego w walce z globalnym ociepleniem mają w ciągu najbliższych tygodni otrzymać zielone światło od rządu, co uczyni Wielką Brytanię jednym z największych fundatorów badań nad geoinżynierią na świecie.
Wśród planowanych działań naukowcy rozważają m.in. rozpylanie dużych ilości cząstek odbijających światło w stratosferze. Za realizację planu odpowiada Agencja Zaawansowanych Badań i Wynalazków (ARIA) – rządowa instytucja wzorowana na amerykańskiej DARPA – która przeznaczyła 50 milionów funtów na projekty, których ogłoszenie nastąpi w najbliższych tygodniach.
Tymczasem tzw. „rozwiązania klimatyczne” wiążą się z ogromnymi kosztami biologicznymi, ekologicznymi i etycznymi. Nie tylko odciągają uwagę od rzeczywistej pracy, jaka jest potrzebna, by przeciwdziałać zmianom klimatu wywołanym przez człowieka, ale stanowią też bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia ludzi.
Już od ponad wieku wiadomo, że zachorowalność na nowotwory jest odwrotnie proporcjonalna do ekspozycji na światło słoneczne [1], a nowsze badania wskazują, że zależność ta dotyczy także innych przewlekłych chorób cywilizacyjnych.
Szwedzkie badanie z 2018 roku wykazało, że przynajmniej w Europie Północnej unikanie ekspozycji na słońce skraca oczekiwaną długość życia w podobnym stopniu co palenie papierosów – średnio o około dwa lata [2]. Ochronny wpływ światła słonecznego dotyczył szerokiego zakresu chorób, w tym nowotworów, chorób sercowo-naczyniowych oraz cukrzycy typu 2 [3].
Promieniowanie ultrafioletowe jest niezbędne do wytwarzania witaminy D w skórze, a różne długości fal światła wpływają na nastrój, funkcjonowanie psychiczne, układ odpornościowy i procesy gojenia. Około 50% energii docierającej ze słońca na Ziemię to niewidzialne promieniowanie podczerwone, które – jak dziś już wiemy – ma głęboko korzystny wpływ na całe życie, w tym również na człowieka [4,5].
W 2024 roku opublikowano duże brytyjskie badanie zatytułowane Higher Ultraviolet Light Exposure is Associated with Lower Mortality [6], które przeanalizowało dane niemal pół miliona osób z bazy UK Biobank. Wykazano, że 15% wzrost szacowanego poziomu ekspozycji na energię światła słonecznego wiązał się z 12% spadkiem ogólnej śmiertelności. Wniosek płynący z tego badania jest taki, że wszelkie działania geoinżynieryjne zmniejszające ilość docierającego promieniowania UV mogą być szkodliwe dla zdrowia.
Pomimo tak jednoznacznych dowodów, geoinżynieria słoneczna jest intensywnie rozwijana nie tylko w Wielkiej Brytanii, lecz także w Stanach Zjednoczonych, Chinach i na całym świecie.
W Stanach Zjednoczonych rządowy raport z 2023 roku ocenił wykonalność technik modyfikacji promieniowania słonecznego, takich jak stratosferyczny zastrzyk aerozolu (SAI). Czołowe instytucje przeprowadziły i zaproponowały eksperymenty terenowe, co budzi niepokój ze względu na jednostronne działania podejmowane bez zgody społecznej czy naukowej. Amerykańskie think tanki nadal opowiadają się za stworzeniem formalnych ram wdrażania takich projektów – mimo uznanych zagrożeń.
Tymczasem Chiny rozbudowują badania nad manipulacjami atmosferycznymi, w tym nad modelami odbijania światła słonecznego za pomocą aerozoli, równolegle do szeroko zakrojonego programu modyfikacji pogody. Chińscy naukowcy aktywnie współtworzą globalną literaturę naukową dotyczącą potencjału geoinżynierii – znów, bez odpowiednich zabezpieczeń etycznych ani międzynarodowych porozumień.
Na poziomie globalnym Organizacja Narodów Zjednoczonych oraz IPCC odnotowały temat geoinżynierii słonecznej w raportach klimatycznych, ostrzegając jednocześnie przed „dużymi niepewnościami” i „znaczącym ryzykiem” dla ekosystemów, układów pogodowych, systemów żywnościowych oraz stabilności geopolitycznej. Brak jednolitych globalnych mechanizmów regulacyjnych oznacza, że samowolne lub przedwczesne wdrożenie takich technologii może zagrażać populacjom bez możliwości dochodzenia roszczeń i bez odpowiedzialności ze strony decydentów.
W skrócie: Blokowanie światła słonecznego nie jest rozwiązaniem problemu zmian klimatu. To ryzykowny eksperyment z naszym zdrowiem i całą biosferą.
Źródła:
Oryginalnie artykuł opublikowano na stronie: grassrootshealth.net
Autor artykulu: dr Damien Downing, MBBS, MRSB.
1. Hoffman FI, The Mortality of Cancer Throughout the World. Prudential Press 1915. ISBN-13: 978-1149980545
2. Lindqvist PG, Epstein E, Nielsen K, et al. (2016) Avoidance of sun exposure as a risk factor for major causes of death: a competing risk analysis of the Melanoma in Southern Sweden cohort. J Intern Med. 280:375-387. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26992108
3. Lindqvist PG (2018). The winding path towards an inverse relationship between sun exposure and all-cause mortality. Anticancer Research, 38:1173-1178. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29374755
4. Tan DX, Reiter RJ, Zimmerman S, Hardeland R (2023) Melatonin: Both a Messenger of Darkness and a Participant in the Cellular Actions of Non-Visible Solar Radiation of Near Infrared Light. Biology (Basel). 12:89. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36671781
5. Downing D (2024) Let there be light. Orthomolecular Medicine News Service. https://orthomolecular.org/resources/omns/v20n06.shtml
6. Stevenson AC, Clemens T, Pairo-Castineira E, et al. (2024). Higher ultraviolet light exposure is associated with lower mortality: An analysis of data from the UK biobank cohort study. Health and Place, 89:103328. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2024.103328
